Türkiye Kripto Varlıklar Pazar Büyüklüğü Küresel Ön Sıralara Yükseliyor, Yeni Düzenleyici Politika Analizi

Son yıllarda, Türkiye küresel kripto varlıklar pazarında giderek daha önemli bir rol oynamaktadır. İstatistiklere göre, Türkiye dünya genelinde dördüncü en büyük kripto varlıklar ticaret pazarı haline gelmiştir, yalnızca ABD, Hindistan ve Birleşik Krallık'ın ardından.

Türkiye halkının Kripto Varlıklara olan ilgisi, ülkenin ekonomik istikrarsızlığı ve para biriminin değer kaybı sorunlarından kaynaklanmaktadır. Yüksek enflasyon ve liranın sürekli zayıflamasıyla birlikte, giderek daha fazla Türk, Kripto Varlıkları ekonomik risklere karşı bir koruma ve değer koruma aracı olarak görmektedir.

2020 yıl sonundan 2023 yıl sonuna kadar Türkiye Lirası'nın Dolar karşısındaki değer kaybı %300'ü aşmıştır. Bu yıl 23 Ağustos'ta, içindeki yüksek enflasyon gibi etkenlerden dolayı Türkiye Lirası'nın Dolar karşısındaki kuru 34'e 1'in altına düşerek tarihindeki en düşük seviyeyi görmüştür. 2024 yılından itibaren Türkiye Lirası'nın Dolar karşısındaki kuru yaklaşık %15,2 oranında düşmüştür.

Türkiye'nin kripto varlıklar pazarı geniş olmasına rağmen, uzun süre net bir düzenleyici çerçeveden yoksun kalmış, bu da ülkenin kripto varlıklar sektörünün hukuki bir gri alanda kalmasına neden olmuştur. Türkiye Merkez Bankası 2021'de Bitcoin gibi kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklayan bir karar almış olsa da, bu tedbir tüm piyasayı kapsamlı bir şekilde düzenleyememiştir. Küresel ölçekte kripto varlıklar üzerindeki düzenleyici önlemlere artan dikkatle birlikte, Türkiye de bu alandaki yönetimini adım adım güçlendirmeye başlamıştır.

Türkiye'de Şifreleme Regülasyonlarının Belirginleşmesi

Bu yıl Haziran ayında Türkiye Parlamentosu tarafından kabul edilen ve Temmuz ayında yürürlüğe giren "Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği" kripto endüstrisinde geniş bir ilgi uyandırdı. Ülkenin Sermaye Piyasası Kurulu (CMB), bu değişikliğin Türkiye'nin kripto varlık hizmet sağlayıcıları için ilk düzenleyici çerçeveyi oluşturduğunu vurguladı. Ana içerikler şunları içermektedir:

1. CMB'yi şifreleme endüstrisi düzenleyici birimi olarak belirleyin, ona işletme, denetleme, ceza verme ve önlem alma yetkisi verin.

2. Yetkisiz olarak kripto işlerini yürütme, kullanıcı varlıklarını zimmetine geçirme ve dolandırıcılık gibi suçlara ceza belirlenmesi.

3. Ticaret platformunun piyasa manipülasyonu ve güvenlik olaylarını tanımlamak, önlemek, sınırlamak ve raporlamak için bir izleme sistemi kurmasını talep edin.

Şu anda, kapsamlı bir kripto varlık düzenleme sistemi olmamasına rağmen, Türkiye'nin mevcut yasaları yine de piyasada belirli bir denetim gücüne sahiptir. Bu, Merkez Bankası'nın kripto varlıklarla ödeme yapılmasını yasaklaması ve finansal suçları araştırma komitesinin (MASAK) borsalardan KYC verilerini toplamasını istemesi gibi kara para aklamayı önleme önlemlerini sürdürmek içindir.

Türkiye Maliye Bakanı Mehmet Simsek, daha kapsamlı bir şifreleme düzenleme tasarısının son değerlendirme aşamasına girdiğini ve bunun, kripto cüzdanlar, kripto varlık hizmet sağlayıcıları, kripto varlık saklayıcıları gibi işletmelere net yasal dayanaklar sağlayacağını açıkladı.

Yeni Revize Edilen "Sermaye Piyasası Yasası Değişikliği" Yorumu

2 Temmuz 2024'te, Türkiye hükümeti resmi olarak 7518 sayılı "Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği"ni kabul etti ve Kripto Varlıklar hizmet sağlayıcıları (CASPs) için operasyonları net bir yasal çerçeve ile belirledi. Bu değişiklik, Türkiye'nin kripto para piyasasının yeni bir uyum dönemine girdiğini göstermektedir.

Değişiklik Tasarısının Çıkış Arka Planı

2021'den bu yana, Türkiye, kara para aklama riski nedeniyle FATF'nin gri listesini almıştır. Bu durumu iyileştirmek ve Kripto Varlıkların vergilendirme politikalarını netleştirmek için Türkiye, bu alandaki düzenleyici gücünü artırmaya başladı. Bugün, Türkiye gri listeden başarıyla çıkarıldı ve yeni düzenleyici çerçeve de ortaya konarak Kripto Varlıklar piyasasının standartlaşmış gelişimi için bir temel oluşturulmuştur.

Sermaye Piyasası Komisyonu (CMB)'in yeni düzenlemelerinin ana noktaları

1. Tüm kripto varlık hizmet sağlayıcıları CMB'den lisans almalı ve TUBITAK'ın belirlediği standartlara uymalıdır.

2. Banka ile ilgili faaliyetlerin, banka denetim ve gözetim kurumu ( BDDK ) onayını alması gerekmektedir.

3. Kripto Varlıklar platformunun kuruluş şartları:

   • Anonim şirket olarak kurulmalıdır, asgari ödenmiş sermaye 50 milyon Türk Lirası olmalıdır.
   • Tüm hisseler nakit olarak ihraç edilmeli ve kaydedilmelidir.
   • Kurucu ve yöneticilerin ilgili yasal düzenlemelere uyması, yeterli ekonomik güce, dürüstlüğe ve güvenilirliğe sahip olması gerekmektedir.
   • Faaliyet alanı net olmalı ve satın alma, satış, ilk ihraç, dağıtım, tasfiye, devretme ve saklama gibi faaliyetleri kapsamalıdır.

4. Platform işletiminin geçişi ve tasfiyesi:

   • Mevcut operatörlerin, CMB'ye gerekli belgeleri bir ay içinde sunmaları gerekmektedir.
   • Başvuru yapmamış şirketler bir ay içinde tasfiye kararı almak zorundadır.
   • Geçici işletim platformları, 2024 yılı 8 Kasım tarihine kadar işletme lisansı başvurusu yapmalıdır.
   • 76 borsa geçici lisans aldı, 8 şartları yerine getiremeyen borsa tasfiye edilmesi istendi.

5. Sıkı düzenlemeler ve ceza önlemleri:

   • Yetkisiz olarak kripto varlık hizmetleriyle uğraşmak 3 ila 5 yıl hapis cezası ve 5000 ila 10000 gün para cezası ile karşılaşabilir.
   • Yetki dışı olarak tahsis edilen fon veya varlıklar için en fazla 14 yıl hapis cezası verilebilir.
   • Dolandırıcılık faaliyetleri ile suistimalleri gizlemek 14 ila 20 yıl hapis cezası ve en fazla 20000 gün para cezası ile cezalandırılabilir.
   • İptal edilen lisansa sahip şifreleme varlıkları hizmet sağlayıcılarının kaynaklarını yasa dışı kullanmak en fazla 22 yıl hapis cezası ve 20000 gün para cezası ile cezalandırılabilir.

Regülasyon Çerçevesinin Etkisi ve Geleceği

"Sermaye Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un uygulanması, Türkiye'nin Kripto Varlıklar piyasası üzerinde derin etkiler yaratacaktır:

1. Pazar güvenini ve istikrarını artırmak: Sıkı düzenleyici standartlar, pazar şeffaflığını ve hesap verebilirliği artırarak, usulsüzlükleri önlemeye yardımcı olacak ve pazarın uzun vadeli istikrarını sağlamaya zemin hazırlayacaktır.

2. Uygunluk ve standartlaşma gelişimini teşvik etme: Yeni düzenlemeler, sektörü standartlaşma yönünde geliştirecek ve uyumsuz pazar katılımcılarını ortadan kaldıracaktır.

3. Uluslararası şirketlerin katılımını çekmek: Birçok uluslararası ünlü borsa lisans başvurusunda bulundu, bu da Türkiye pazarının çekiciliğini gösteriyor. Bu, piyasa rekabetini artırabilir ve aynı zamanda daha ileri teknoloji ve hizmetler getirebilir.

4. Düzenleyici önlemleri güçlendirmek ve piyasa entegrasyonunu sağlamak: Cezai yaptırımlar, piyasalardaki yasadışı faaliyetlerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olarak piyasaların sağlıklı bir şekilde gelişimini teşvik eder.

5. Pazar Büyüme Potansiyeli: Dünyanın dördüncü en büyük kripto varlıklar ticaret ülkesi olarak, Türkiye pazarı yeni düzenleyici çerçeve altında yeni büyüme fırsatları ile karşılaşmayı umuyor.

"Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği" Türkiye'nin Kripto Varlıklar pazarına yeni bir düzen ve normlar getirirken, aynı zamanda gelecekteki gelişimi için sağlam bir temel oluşturdu. Daha fazla işletmenin katılımı ve pazarın kademeli olarak olgunlaşmasıyla, Türkiye'nin Kripto Varlıklar pazarı yeni bir refah dönemine girmeyi umuyor.