Thế giới Tài sản tiền điện tử: Sự tràn lan của trò lừa bịp Rug Pull và cách phòng ngừa

Gần đây, giá của một đồng tiền điện tử đã tăng vọt 800% chỉ trong vài giờ, thu hút sự chú ý của thị trường. Tuy nhiên, có những nhà phân tích cảnh báo rằng đây có thể là một trò lừa bịp được lên kế hoạch kỹ lưỡng. Thủ đoạn gian lận được gọi là "Rug Pull" này đang lan rộng với quy mô công nghiệp trong lĩnh vực tài sản tiền điện tử.

Quy mô đáng kinh ngạc của Rug Pull

Theo một khảo sát của một nền tảng dữ liệu, chỉ riêng trên bốn chuỗi công cộng lớn đã có hơn 300.000 token tồn tại với mức độ hành vi Rug Pull khác nhau. Điều này có nghĩa là trung bình mỗi ngày có hàng trăm "token bẫy" được thiết lập trên mạng. Trên mạng lưới Ethereum, khoảng 266.000 địa chỉ độc lập hoạt động trong việc tạo ra và quảng bá token gian lận.

Những kẻ bất hợp pháp này lợi dụng các công cụ phát hành coin với ngưỡng thấp và cơ sở người dùng khổng lồ để triển khai mồi nhử một cách chính xác. Mặc dù lợi nhuận trung bình của một dự án lừa đảo khoảng 1,65 triệu đô la, nhưng cơ sở người dùng khổng lồ khiến tổng lợi nhuận đạt con số khổng lồ 502 tỷ đô la.

Các chuỗi công cộng khác như Polygon và Linea cũng không thoát khỏi. Trên Polygon đã ghi nhận 530 sự kiện Rug Pull, liên quan đến 7680 mã thông báo, với 4640 nhà phát triển lừa đảo hoạt động. Chuỗi mới nổi Linea mặc dù có lượng dữ liệu tương đối nhỏ, nhưng đã có 4 hợp đồng bị rút cạn hoàn toàn thanh khoản.

Theo thống kê, đã có hơn 7 triệu nhà đầu tư trở thành nạn nhân trực tiếp của trò lừa bịp Rug Pull, điều này có nghĩa là hàng triệu cá nhân và hộ gia đình đã mất tài sản của mình trong những cái bẫy này.

Các loại Rug Pull và cách hoạt động của chúng

Rug Pull cứng: Cuộc cướp bóc hoàn toàn

Rug Pull cứng là một thủ đoạn lừa đảo cực kỳ nghiêm trọng, kẻ lừa đảo thông qua việc cài đặt mã độc hại hoặc lỗ hổng, một lần đã rút toàn bộ thanh khoản của dự án. Ví dụ, trên Avalanche và Polygon đã phát hiện nhiều địa chỉ có tần suất phạm tội cao, có địa chỉ thậm chí liên quan đến hàng chục mã thông báo Rug Pull và các hồ thanh khoản đã bị rút cạn.

Đặc điểm của những trò lừa bịp này là:

• Nhiều chuỗi hành vi: Tội phạm thực hiện các hoạt động trên các chuỗi công khai khác nhau để tránh bị theo dõi.
• Tần suất phạm tội cao: Một số địa chỉ thể hiện tần suất phạm tội cực kỳ cao, triển khai hàng loạt mã thông báo rồi nhanh chóng rút hết.
• Thời gian tồn tại ngắn: Nhiều token Rug Pull cứng có thời gian tồn tại rất ngắn, có token thậm chí hoàn thành toàn bộ hoạt động trong cùng một ngày.

Rug Pull mềm: Nước ấm nấu ếch

So với các phương pháp thô bạo của Rug Pull cứng, Rug Pull mềm kín đáo hơn. Nó thường chỉ rút khoảng 50% tính thanh khoản, tạo ra một giả tưởng về sự giảm giá chậm hoặc điều chỉnh tạm thời của dự án. Kẻ lừa đảo có thể bịa ra nhiều lý do khác nhau, chẳng hạn như di chuyển hợp đồng, nâng cấp hệ thống, để khiến nhà đầu tư nhầm tưởng rằng vẫn còn hy vọng, cuối cùng chịu tổn thất lớn trong sự giảm giá kéo dài.

Xu hướng phát triển của Rug Pull

Dữ liệu cho thấy, năm 2023 là thời kỳ cao điểm về số lượng mã thông báo Rug Pull được triển khai, chỉ riêng trên Ethereum đã triển khai 125,759 mã thông báo lừa đảo, chiếm 42,3% tổng số trong năm năm. Mặc dù lượng triển khai trong năm 2024 có phần giảm xuống, nhưng hoạt động lừa đảo vẫn thể hiện rõ tính chu kỳ.

Đáng chú ý là, vòng đời trung bình của các hợp đồng lừa đảo đã giảm mạnh từ 356 ngày vào năm 2021 xuống chỉ còn 3,8 ngày vào năm 2025, cho thấy sự tiến hóa nhanh chóng của các phương pháp tội phạm.

Đề xuất phòng ngừa

Đối mặt với hiện tượng Rug Pull hoành hành như vậy, các nhà đầu tư nên nâng cao cảnh giác:

1. Cảnh giác với các cam kết lợi nhuận cao và đội ngũ ẩn danh.
2. Kiểm tra xem dự án có được kiểm toán bởi các tổ chức kiểm toán nổi tiếng hay không.
3. Xác minh tính xác thực của nền tảng đội ngũ.
4. Kiểm tra kỹ tình trạng khóa thanh khoản.
5. Hãy cẩn trọng với các dự án tăng giá nhanh trong thời gian ngắn.

Kết luận

Rug Pull không còn là hành vi lừa đảo rời rạc, mà đã biến thành một chuỗi ngành đen có sự phân công rõ ràng, công cụ hóa và quy trình hóa. Nó không chỉ gây ra tổn thất kinh tế lớn mà còn nghiêm trọng xói mòn nền tảng niềm tin của toàn bộ ngành Tài sản tiền điện tử. Việc vạch trần những sự thật u tối này không chỉ là để nhắc nhở các nhà đầu tư chú ý đến rủi ro, mà còn kêu gọi toàn ngành thiết lập một hệ thống quản lý hoàn thiện hơn, cùng nhau bảo vệ sự phát triển lành mạnh của thị trường.