Chủ nghĩa bảo hộ thương mại trở lại: Kinh tế toàn cầu và thị trường tiền điện tử đối mặt với thách thức mới

Luật thuế Smoot-Hawley năm 1930 đã gây ra ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế thế giới. Chính sách này, được thực hiện dưới danh nghĩa bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, cuối cùng đã dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm tác động của cuộc đại suy thoái. Gần một thế kỷ sau, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại lại một lần nữa bao trùm toàn cầu.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố sẽ đánh thuế 125% đối với hàng hóa Trung Quốc, khiến thị trường toàn cầu ngay lập tức rơi vào hoảng loạn. Bộ Thương mại Trung Quốc nhanh chóng phản ứng, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục chơi trò chơi con số thuế quan, phía Trung Quốc sẽ không để ý và giữ quyền thực hiện các biện pháp đáp trả tiếp theo. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã đưa ra đề xuất "tạm hoãn thuế 90 ngày" cho 75 quốc gia, giảm tỷ lệ thuế chung xuống còn 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng nguy cơ tách rời kinh tế giữa Trung-Mỹ, mà còn khiến thị trường tiền điện tử - chiến trường mới cho dòng vốn toàn cầu - phải đối mặt với những thách thức mới.

Cảnh báo từ lịch sử

Thảm họa do Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley vào những năm 1930 gây ra là các quốc gia rơi vào vòng xoáy thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Là một trong những chính sách thương mại phá hoại nhất thế kỷ 20, nó đã cảnh báo các nhà quyết định đương đại: chủ nghĩa bảo hộ thương mại không bao giờ là phương thuốc tốt để giải quyết khó khăn kinh tế.

Năm 1930, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua đạo luật này, nâng mức thuế nhập khẩu trung bình lên 59%, mức cao nhất trong lịch sử. Mặc dù mục đích ban đầu là để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi Đại suy thoái, nhưng nó đã gây ra một chuỗi phản ứng thảm khốc. Các đối tác thương mại chính toàn cầu đều áp dụng các biện pháp thuế trả đũa, dẫn đến việc thương mại quốc tế suy giảm gần hai phần ba trong giai đoạn 1929-1934, xuất khẩu của Hoa Kỳ sụt giảm 70%, và tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu càng trở nên tồi tệ.

Chính sách này không chỉ không cứu vãn được nền kinh tế Mỹ, mà còn làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của Đại Khủng Hoảng. Nó đã phơi bày những thiếu sót chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc một bên dựng lên rào cản thương mại cao tất yếu dẫn đến "hiệu ứng boomerang". Ảnh hưởng sâu rộng hơn là luật này đã phá hủy nền tảng hợp tác thương mại đa phương quốc tế, nuôi dưỡng tâm lý dân tộc kinh tế, đặt nền móng cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế quốc tế trước Thế chiến II.

Chiến lược thuế quan của kỷ nguyên mới

Cuộc chiến thuế quan năm 2025 khác với năm 1930. Hoa Kỳ đang cố gắng định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan chọn lọc" - một mặt gây áp lực tối đa lên Trung Quốc, mặt khác tạm thời giảm bớt với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và tan rã" này có vẻ khôn ngoan, nhưng thực chất ẩn chứa rủi ro.

Trung Quốc, với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, không còn là một quốc gia thương mại yếu kém bị động như vào những năm 1930. Đối mặt với việc Mỹ tăng thuế, Trung Quốc không ngay lập tức thực hiện các biện pháp trả đũa tương xứng, mà thay vào đó giữ thái độ "không quan tâm" và xử lý lạnh lùng, đồng thời tăng tốc thúc đẩy kế hoạch "giảm thiểu sự phụ thuộc vào đô la Mỹ". Sự kiên định trong chiến lược này khiến thị trường nhận ra rằng, cuộc chiến thương mại mới có thể không biến thành một cuộc hỗn chiến toàn diện như vào những năm 1930, mà sẽ là một cuộc chiến tiêu hao kéo dài hơn.

Thị trường tiền điện tử phản ứng

Chính sách thuế của chính phủ Mỹ đã gây ra sự chấn động mạnh mẽ trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường tiền điện tử cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Bitcoin đã giảm từ 83,500 đô la xuống còn 74,500 đô la, Ethereum giảm từ 1,800 đô la xuống còn 1,380 đô la, và tổng giá trị thị trường của các loại tiền điện tử khác cũng giảm mạnh. Tính thanh khoản của thị trường đã thu hẹp đáng kể, dòng tiền hàng tháng vào Bitcoin đã sụt giảm từ mức cao 100 tỷ đô la xuống còn 6 tỷ đô la, trong khi Ethereum chuyển sang trạng thái ròng ra 6 tỷ đô la.

Mặc dù đã xảy ra "bán tháo đầu hàng" quy mô lớn, nhưng với việc giá giảm xuống, quy mô thua lỗ dần thu hẹp, cho thấy áp lực bán ngắn hạn có thể sắp cạn kiệt. Từ góc độ kỹ thuật, 93,000 đô la trở thành mức kháng cự quan trọng để Bitcoin phục hồi động lực tăng giá, trong khi khoảng 65,000-71,000 đô la là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà phe bò phải giữ vững. Thị trường hiện đã bước vào giai đoạn then chốt, nếu phá vỡ mức hỗ trợ sẽ khiến phần lớn nhà đầu tư rơi vào thua lỗ, có thể gây ra sự điều chỉnh thị trường mạnh mẽ hơn.

Tổng thể, thị trường tiền điện tử rất nhạy cảm với sự thay đổi về tính thanh khoản toàn cầu. Sự không chắc chắn do chính sách thuế lần này đã gây ra những tác động rộng rãi, việc thị trường có thể ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào xu hướng chính sách tiếp theo và tình hình dòng vốn trở lại.

Kết luận

Trong cuộc chơi kinh tế toàn cầu này, thị trường tiền điện tử vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động tiềm năng. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu bất ổn, nhà đầu tư có thể tìm kiếm một phương tiện lưu trữ giá trị kỹ thuật số khan hiếm, toàn cầu và không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào. Có lẽ, khi uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống mới đã âm thầm nảy mầm.