Meme coin piyasasının patlamasının arkasındaki vergi riskleri hatırlatması

2024 yılında, Bitcoin dünya finans sahnesine çıkarken, meme coinlerin çılgın yılına da merhaba dedi. Verilere göre, yaklaşık %75'lik meme coin bu yıl doğdu, Aralık ayının başına kadar meme coin ticareti %950'nin üzerinde bir artış gösterdi ve toplam piyasa değeri 140 milyar doları aştı. Bu dalga, kripto piyasasına yeni bir heyecan getirmenin yanı sıra, birçok sıradan yatırımcının kripto varlıklar alanına girmesini sağladı.

Bu meme coin çılgınlığı, insanları 2017 öncesi ve sonrası ICO çılgınlığına düşünmeye sevk ediyor. O dönemde, ERC-20 standardının ortaya çıkması, token çıkarma maliyetlerini büyük ölçüde düşürdü, yüzlerce, binlerce proje ortaya çıktı ve ICO çılgınlığına on milyarlarca dolar aktı. Bu yıl ise, Pump.fun gibi bir dizi lansman platformu, token çıkarımını daha basit ve adil hale getirerek, bugüne kadar süregelen bir meme coin fırtınası başlattı.

ICO ve meme coinlerin çıkarılması teknik, mantıksal ve diğer açılardan birçok farklılık göstermesine rağmen, yatırımcılar ve projelerin karşılaştığı vergi uyum riskleri benzer olabilir. Önceki ICO çılgınlığında, birçok yatırımcı ve proje sahibi ICO ile ilgili vergi sıkıntılarına düştü. Şimdi, meme coin çılgınlığının devam etmesiyle, vergi uyum sorunları bir kez daha kripto varlık yatırımcıları ve meme coin ihraç edenler için dikkat edilmesi gereken temel bir konu haline geldi.

Bu makale, Oyster davası ve Bitqyck davasını gözden geçirerek, bu iki ICO ile ilgili vergi kaçakçılığı davasını örnek alarak, kripto yatırımcılarına meme coin çılgınlığı sırasında vergi uyumu konusunda soğuk bir düşünce sunacaktır.

1. İki Tipik ICO Vergi Kaçırma Vakası

1.1 Oyster davası: Kripto para geliri beyan edilmedi, kurucu dört yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Oyster Protocol platformı 2017 yılının Eylül ayında Bruno Block tarafından başlatılmıştır ve merkeziyetsiz veri depolama hizmetleri sunmayı amaçlamaktadır. 2017 yılının Ekim ayında, platform ICO sürecine girmiş ve Pearl (PRL) isimli bir token çıkarmıştır. Platform, PRL'nin çıkarılmasının amacının, web siteleri ve kullanıcıların veri depolamadan fayda sağlamaları için karşılıklı kazanç sağlayan bir ekosistem yaratmak olduğunu iddia etmektedir. Kurucu, ayrıca ICO sonrasında PRL'nin arzının artmayacağına ve akıllı sözleşmenin "kilitleneceğine" dair kamuya açık bir taahhütte bulunmuştur.

ICO aracılığıyla, Oyster Protocol başlangıçta yaklaşık 3 milyon dolar topladı ve ana ağını başlattı. Ancak, Ekim 2018'de, kurucu akıllı sözleşme açığını kullanarak büyük miktarda yeni PRL basarak piyasaya sürdü ve bu da PRL fiyatının çökmesine neden oldu, ancak kendisi büyük kazançlar elde etti.

Bu olay, düzenleyici kurumların dikkatini çekti. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), ABD İç Gelir Servisi (IRS), Federal Soruşturma Bürosu (FBI) gibi kurumlar soruşturma başlattı. Sonunda, SEC, yatırımcıları dolandırma konusundaki sorunları nedeniyle sivil dava açtı, savcılık ise Bruno Block'a vergi kaçakçılığıyla ilgili ceza davası açtı.

Savcı, Bruno Block'un yalnızca yatırımcıların güvenini zedelemekle kalmadığını, aynı zamanda milyonlarca dolarlık kripto para kazancının vergi yükümlülüğünü de ihlal ettiğini düşünüyor. 2017 ile 2018 yılları arasında yalnızca 2017'de, "patent tasarımı" işinden yaklaşık 15000 dolar gelir elde ettiğini belirterek bir vergi beyannamesi sundu, 2018'de ise vergi beyannamesi sunmadı ve IRS'ye herhangi bir gelir bildirmedi, ancak en az 12000000 dolar değerinde mülk, yat gibi alımlar yaptı.

Sonunda, Bruno Block mahkemede vergi kaçırma gerçeğini kabul etti ve Nisan 2023'te bir itiraf anlaşması imzalayarak vergi kaçakçılığı suçundan dört yıl hapis cezasına çarptırıldı ve vergi kaybını telafi etmek için vergi dairesine yaklaşık 5.5 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum oldu.

1.2 Bitqyck davası: ICO'dan elde edilen gelir vergilendirilmedi, iki kurucu toplamda sekiz yıl hapis cezası aldı

Bitqyck, Bruce Bise ve Samuel Mendez tarafından kurulan bir kripto para şirketidir. Şirket öncelikle Bitqy coin'i piyasaya sürdü ve "Bitcoin'i kaçıranlar için" alternatif bir zenginleşme yolu sunduğunu iddia etti ve 2016 yılında ICO gerçekleştirdi. Şirket, yatırımcılara her Bitqy coin'in 1/10 hissesi olan Bitqyck adi hissesi ile birlikte geleceğini taahhüt etti. Ancak gerçekte, şirketin hisseleri her zaman kurucular tarafından elinde tutuldu ve yatırımcılara taahhüt edilen hisseler ve ilgili kârlar asla dağıtılmadı.

Kısa süre sonra, Bitqyck yeni bir kripto para olan BitqyM coin'i tanıttı. Bu coin'i satın alan yatırımcıların, Washington eyaletindeki Bitqyck Bitcoin madencilik tesisine elektrik ödeyerek "Bitcoin madencilik işine" katılabilecekleri ifade edildi, ancak böyle bir madencilik tesisi aslında mevcut değildi. Bu sahte vaatler aracılığıyla, Bise ve Mendez 13,000'den fazla yatırımcıdan 24 milyon dolar topladı ve bu paranın çoğunu kişisel harcamalarına kullandılar.

SEC, Bitqyck tarafına karşı yatırımcıları aldatma suçlamasıyla sivil bir dava açtı. Ağustos 2019'da, Bitqyck tarafı gerçeği kabul etti ve SEC ile sivil bir uzlaşmaya vardı; şirket ve iki kurucu toplamda yaklaşık 10.11 milyon dolar sivil ceza ödedi. Savcılık ise Bitqyck tarafına vergi kaçırma suçlamalarını sürdürdü: 2016'dan 2018'e kadar, Bise ve Mendez, Bitqy ve BitqyM ihraç ederek en az 9.16 milyon dolar kazandı ancak IRS'ye ilgili gelirlerini eksik bildirdi; bu durum toplamda 1.6 milyon dolardan fazla vergi kaybına neden oldu; 2018'de, Bitqyck şirketi yatırımcılardan en az 3.5 milyon dolar kazanmasına rağmen hiçbir vergi beyannamesi vermedi.

Sonunda, Bise ve Mendez sırasıyla Eylül ve Ekim 2021'de suçunu kabul etti ve her biri vergi kaçakçılığı suçlamasıyla 50 ay hapis cezasına çarptırıldı (toplamda yaklaşık sekiz yıl) ve her biri 1.600.000 dolar tazminat ödemekle sorumlu tutuldu.

2. İki davanın ilgili olduğu vergi sorunlarının detayları

Oyster ve Bitqyck davalarında, temel sorunlardan biri ICO gelirlerinin vergi uyumluluğu meselesidir. Bazı ihraçcılar, yatırımcıları dolandırarak veya diğer haksız yöntemlerle büyük gelirler elde ederken, kazançlarını az bildiriyor veya vergi beyannamesi vermekten kaçınıyorlar, bu da vergi uyumluluğu sorunlarına yol açmıştır.

2.1 ABD yasaları vergi kaçırmayı nasıl değerlendirir?

Amerika'da vergi kaçakçılığı bir suçtur ve kasıtlı olarak yasadışı yöntemler kullanarak ödenmesi gereken vergi miktarını azaltmayı ifade eder. Genellikle gelir gizleme, sahte harcama beyanı, beyan edilmemiş veya zamanında ödenmemiş vergiler gibi eylemlerle kendini gösterir. 7201 sayılı Federal Vergi Kanunu'na göre, vergi kaçakçılığı federal bir suçtur; bireyler en fazla 5 yıl hapis ve en fazla 250.000 dolar para cezası ile karşılaşabilirken, şirketler en fazla 500.000 dolar para cezası ile karşılaşabilir. Belirli cezalar, vergi kaçakçılığının miktarına ve niteliğine bağlıdır.

Vergi kaçakçılığı suçunun oluşabilmesi için şu şartların sağlanması gerekmektedir: (1) büyük miktarda vergi borcunun bulunması; (2) aktif bir vergi kaçakçılığı eyleminin gerçekleştirilmesi; (3) vergi kaçakçılığına yönelik kasıtlı bir niyetin varlığı. Vergi kaçakçılığına yönelik incelemeler genellikle finansal işlemler, gelir kaynakları, varlık hareketleri gibi unsurların geriye dönük izlenmesi ve analizi ile ilgilidir. Kripto para alanında, anonimlik ve merkeziyetsizlik özellikleri nedeniyle vergi kaçakçılığı eylemleri daha kolay gerçekleşmektedir.

2.2 İki davadaki vergiyle ilgili işlemler

Amerika'da, ICO'nun her aşaması vergi yükümlülüğü ile ilgili olabilir; proje sahipleri ve yatırımcılar farklı aşamalarda farklı vergi sorumlulukları taşır. Proje sahipleri, ICO aracılığıyla fon toplarken vergi uyum gerekliliklerine uymalıdır. ICO ile toplanan fonlar satış geliri veya sermaye toplanması olarak değerlendirilebilir. Örneğin, eğer ICO ile toplanan fonlar şirketin işletme giderlerini, yeni teknolojilerin geliştirilmesini veya işin genişletilmesini finanse etmek için kullanılıyorsa, bu fonlar şirket geliri olarak değerlendirilir ve yasal olarak vergi ödenmesi gerekir.

Yatırımcılar, ICO aracılığıyla token elde ettikten sonra vergi yükümlülüğü taşırlar. Özellikle yatırımcıların ICO aracılığıyla elde ettikleri token'lar ödüller veya airdrop getiriyorsa, bu ödüller sermaye kazancı olarak kabul edilir ve sermaye kazancı vergisi ödenmesi gerekmektedir. ABD'de, airdrop ve ödül token'larının değeri genellikle piyasa değeri üzerinden hesaplanır ve vergi beyannamesi verilir. Yatırımcılar token'ları bir süre tuttuktan sonra, bu token'ları satarak elde ettikleri kârlar da sermaye kazancı olarak vergilendirilecektir.

Objektif olarak, Oyster ve Bitqyck davalarında, tarafların eylemleri sadece yatırımcıların menfaatlerini ihlal etmekle kalmamış, aynı zamanda dolandırıcılık oluşturmuş ve farklı derecelerde ABD vergi yasası düzenlemelerine de aykırı düşmüştür.

2.2.1 Oyster davasındaki vergi kaçakçılığı

Oyster davasında, kurucu Bruno Block, PRL'nin ICO'sunu gerçekleştirdikten sonra akıllı sözleşme açığını kullanarak büyük miktarda PRL'yi özel olarak basıp sattı ve devasa kazançlar elde etti. PRL'yi satarak hızla servet biriktirdi, ancak vergi konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmedi ve Federal Vergi Kanunu'nun 7201. maddesinin ilgili hükümlerini ihlal etti.

Dikkate değer bir nokta, Bruno Block'un Pearl'i satmadan önce Pearl'i oluşturma eyleminde bulunmuş olmasıdır. Token satışından elde edilen gelirlerin sermaye kazancı vergisine tabi olduğu tartışmasızdır, ancak token oluşturma eyleminin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği konusunda ABD Vergi Dairesi henüz kesin bir sonuca varmamıştır. Bazı görüşler, token oluşturmanın madencilikle benzerlik taşıdığını, her ikisinin de yeni dijital varlıklar yaratmak için hesaplamalar yoluyla gerçekleştirildiğini ve dolayısıyla vergilendirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Oluşturulan gelirlerin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği, token'in piyasa likiditesine bağlı olabilir. Token piyasasında henüz bir likidite oluşmamışken, oluşturulan token'in değeri belirlenemediğinden dolayı elde edilen gelirlerin net bir şekilde hesaplanması mümkün değildir; ancak piyasa belirli bir likiditeye sahip olduğunda, bu token'ler piyasa değeri kazanır ve oluşturulan gelirler vergilendirilebilir gelir olarak değerlendirilmelidir.

2.2.2 Bitqyck davasındaki vergi kaçakçılığı

Bitqyck davasındaki vergi kaçakçılığı, yatırımcılara yapılan sahte taahhütler ve fonların yasadışı transferi ile ilgilidir. Kurucular Bise ve Mendez, ICO aracılığıyla başarılı bir şekilde fon topladıktan sonra, taahhüt edilen yatırım getirilerini yerine getirmemiş, aksine toplanan fonların çoğunu kişisel harcamalar için kullanmışlardır. Bu tür bir fon transferi, esasen yatırımcıların fonlarını kişisel gelire dönüştürmekle eşdeğerdir ve projenin geliştirilmesi veya yatırımcıların çıkarlarının gerçekleştirilmesi için kullanılmamıştır.

Amerikan İç Gelir Kanunu'na göre, hem yasal gelirler hem de yasadışı gelirler vergilendirilebilir gelir olarak kabul edilir. ABD Yüksek Mahkemesi, James v. Amerika Birleşik Devletleri davasında (1961) bu kuralı onaylamıştır. ABD vatandaşları, yıllık vergi beyannamelerini verirken yasadışı kazançlarını gelir olarak rapor etmek zorundadır; ancak bu tür mükellefler genellikle bu gelirleri bildirmezler, çünkü yasadışı gelirlerin bildirilmesi, ilgili birimlerin yasadışı faaliyetler hakkında soruşturma başlatmasına neden olabilir. Bise ve Mendez, ICO'dan sağlanan yasadışı gelirleri gelir olarak bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyerek vergi yasalarının ilgili düzenlemelerini ihlal etmiş ve bu nedenle ceza sorumluluğu taşımıştır.

3. Vergi Riski Uyarıları ve Öneriler

Meme coin'ların popülerliği ile birlikte, birçok kripto sektör uzmanı büyük kazançlar elde etti. Ancak, daha önceki ICO vergi kaçakçılığı davalarında olduğu gibi, meme coin pazarında yalnızca teknolojik yenilikler ve pazar fırsatlarına odaklanmakla kalmamalı, aynı zamanda vergi uyumluluğu gibi bu kritik konuya da önem vermeliyiz.

Öncelikle, meme coin'lerin ihraç edilmesinin vergi yükümlülüklerini anlamak, yasal risklerden kaçınmak önemlidir. Meme coin ihraç etmek, ICO gibi doğrudan fon toplamak anlamına gelmese de, meme coin ihraç edenler ve erken yatırımcılar, token'ları değer kazandığında, sattıklarında ilgili sermaye kazançları üzerinden vergi ödemek zorundadır. Herkes zincir üzerinde anonim olarak meme coin ihraç edebilse de, bu durum ihraç edenlerin vergi denetiminden kaçabileceği anlamına gelmez. Vergi yasası risklerinden kaçınmanın en iyi yolu, vergi yasalarına uymak ve daha etkili zincir üzerindeki anonim yöntemler aramak değil, bu yasalara uymaktır.

İkincisi, meme coin ticaret sürecine dikkat edin, işlem kayıtlarının şeffaf olduğundan emin olun. Meme coin piyasası oldukça spekülatif bir yapıya sahip olduğu ve sürekli yeni projelerin ortaya çıktığı için, yatırımcıların meme coin ticareti oldukça sık gerçekleşebilir ve bununla birlikte çok sayıda işlem kaydı oluşur. Kripto varlık yatırımcıları, tüm işlemlerin ayrıntılı kayıtlarını düzgün bir şekilde saklamalıdır. Tüm alım satım, transfer ve kazançların izlenebilir olmasını sağlamak için profesyonel bir kripto varlık yönetimi ve vergi beyan yazılımı kullanmaları önerilir ve vergi beyanı sırasında doğru vergi hukuku niteliğinin belirlenmesi için potansiyel vergi uyuşmazlıklarından kaçınılmalıdır.

Üçüncüsü, vergi yasalarının dinamiklerini takip etmek ve profesyonel vergi uzmanlarıyla iş birliği yapmak. Ülkelerin kripto varlıklar için vergi yasası sistemleri henüz gelişim aşamasındadır ve sık sık değişiklik gösterebilir; bu değişikliklerin bazıları doğrudan gerçek vergi yükünü etkileyebilir. Bu nedenle, meme coin yatırımcıları ve ihraççıları, bulundukları ülkenin vergi yasalarındaki gelişmeleri yakından takip etmelidir ve gerektiğinde en iyi vergi kararlarını almak için profesyonel vergi uzmanlarının görüşlerini almak üzere başvurmalıdır.

Sonuç olarak, 140 milyar doları aşan meme coin piyasası büyük bir servet etkisine sahip, ancak bu servet yeni bir yasal zorluklar ve uyumluluk riskleri ile birlikte geliyor. İhraççıların ve yatırımcıların ilgili vergi risklerini tam olarak anlaması, karmaşık ve değişken pazarda dikkatli ve duyarlı kalmaları, gereksiz riskleri ve kayıpları azaltmaları gerekiyor.