Tiền ảo đầu tư tranh chấp: Phân biệt giữa tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự

Kể từ khi các chính sách quản lý liên quan được ban hành vào năm 2021, thái độ của nước tôi đối với tiền ảo đã cơ bản rõ ràng: không cấm công dân đầu tư, nhưng không cung cấp sự bảo vệ pháp lý, rủi ro tự chịu. Tiền ảo không thể được lưu thông như tiền tệ hợp pháp, do đó, các tranh chấp pháp lý liên quan thường khó có thể đi vào quy trình tố tụng dân sự. Tuy nhiên, sự công nhận của các cơ quan tư pháp đối với thuộc tính tài sản của các loại tiền ảo chính đang gia tăng, đôi khi thậm chí có những tranh chấp đầu tư không phải tội phạm bị xử lý như các vụ án hình sự. Do đó, việc làm rõ ranh giới giữa tranh chấp dân sự và tội phạm hình sự trong các tranh chấp đầu tư tiền ảo trở nên đặc biệt quan trọng.

Một trường hợp điển hình

Một bản án của Tòa án Trung cấp thành phố Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông (số 300 (2024)粤06刑终) đã tiết lộ một vụ lừa đảo đầu tư tiền ảo. Từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2022, bị cáo đã bịa đặt dự án đầu tư, hứa hẹn lợi nhuận cao, dụ dỗ nhiều người đầu tư tổng cộng 2,5 triệu nhân dân tệ (trong đó có 500.000 nhân dân tệ tương đương với USDT). Bị cáo đã sử dụng phần lớn số tiền cho tiêu dùng cá nhân và trả nợ. Cuối cùng, tòa án đã xác định bị cáo phạm tội lừa đảo và tuyên phạt 11 năm tù giam.

Bị cáo và luật sư bào chữa của mình đã đưa ra hai lý do kháng cáo: thứ nhất là mối quan hệ giữa bị hại và bị cáo thuộc quan hệ cho vay dân sự; thứ hai là bằng chứng không đủ để chứng minh đã nhận 500.000 Tiền ảo. Tuy nhiên, những lý do này đều không được tòa án chấp nhận.

Tiêu chuẩn xác định từ tranh chấp dân sự đến lừa đảo hình sự

Phân biệt tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự chủ yếu dựa vào việc người thực hiện hành vi có ý định chiếm đoạt bất hợp pháp hay không, cũng như việc họ có thực hiện hành vi lừa đảo hay không. Trong vụ án này, căn cứ chính mà tòa án xác định bị cáo cấu thành tội lừa đảo bao gồm:

1. Bị cáo thừa nhận đã sử dụng một phần khoản đầu tư để trả nợ cũ
2. Một phần vốn được sử dụng để cho người khác vay và đầu tư tiền ảo
3. Nhận tiền đầu tư rồi nhanh chóng mua xe sang
4. Đã nợ khi nhận tiền và không có bất động sản
5. Thu nhập cá nhân rõ ràng thấp hơn chi tiêu
6. Giả mạo hồ sơ chuyển khoản tiền ảo lừa đảo nạn nhân

Những yếu tố này tổng hợp lại, đủ để chứng minh bị cáo có ý định và hành vi lừa đảo.

Tiền ảo như là đối tượng lừa đảo được xác định theo pháp luật

Trong vụ án này, tòa án đã công nhận USDT trị giá 500.000 nhân dân tệ là đối tượng của vụ lừa đảo. Mặc dù bên bào chữa đặt câu hỏi về việc không thể chứng minh bị cáo nhận được tiền ảo, nhưng tòa án dựa trên bản ghi trò chuyện WeChat và lời khai của bị cáo để xác định sự thật này. Tòa án nhấn mạnh rằng tiền ảo có khả năng quản lý, khả năng chuyển nhượng và giá trị, có thể trở thành đối tượng của tội lừa đảo.

Phán đoán thực tiễn: Thiệt hại đầu tư không đồng nghĩa với lừa đảo

Trong tranh chấp đầu tư tiền ảo, không phải tất cả các khoản lỗ đều cấu thành tội phạm lừa đảo. Trong thực tiễn tư pháp, thường xem xét các yếu tố sau:

1. Người thực hiện có mục đích chiếm đoạt trái phép hay không
2. Có tồn tại hành vi bịa đặt sự thật hoặc che giấu sự thật hay không
3. Nạn nhân có phải căn cứ vào nhận thức sai lầm để xử lý tài sản không
4. Dòng tiền và mục đích sử dụng có thật và hợp pháp không

Các tiêu chuẩn này giúp phân biệt giữa rủi ro đầu tư bình thường và hành vi lừa đảo hình sự.

Kết luận

Lĩnh vực đầu tư vào tiền ảo tồn tại cơ hội và rủi ro song song, tranh chấp thể hiện xu hướng "dân sự và hình sự đan xen" phức tạp. Các nhà đầu tư cần nâng cao nhận thức về rủi ro, đưa ra quyết định thận trọng, và khi gặp tổn thất cần đánh giá một cách hợp lý các con đường bảo vệ quyền lợi. Chỉ có tiến lên trong khuôn khổ quy định mới có thể đạt được sự cân bằng giữa phát triển công nghệ và bảo đảm pháp lý.